ابزار دقیق چیست و چه تجهیزاتی شامل آن میشود؟ اگر به دنبال آشنایی با انواع ابزارهای اندازهگیری، سنجش، کنترل و کالیبراسیون هستید، با ما همراه باشید.
ابزار دقیق چیست؟
ابزار دقیق مجموعهای از تجهیزات و دستگاهها است که برای اندازهگیری، کنترل، نظارت و ثبت مقادیر فیزیکی یا شیمیایی در فرآیندهای صنعتی و آزمایشگاهی به کار میروند. این سیستم شامل ابزارهایی مانند سنسورها، ترانسمیترها، کنترلرها و رکوردرها است و نقش کلیدی در اتوماسیون صنعتی دارد.
دستهبندی و لیست تجهیزات ابزار دقیق
در این بخش لیست کاملی از تجهیزات ابزار دقیق همراه با کاربرد هر یک آمده است.
1. سنسورها (Sensors)
سنسورها پارامترهای فیزیکی مانند دما، فشار، رطوبت، سطح، گاز و … را اندازهگیری کرده و به سیگنال الکتریکی تبدیل میکنند.
مثال: سنسور دما (Thermocouple, RTD)، سنسور فشار، سنسور سطح.
2. ترانسمیترها (Transmitters)
ترانسمیترها سیگنال خروجی سنسورها را به یک سیگنال استاندارد صنعتی (مثلاً 4-20 میلیآمپر) تبدیل میکنند.
انواع پرکاربرد: ترانسمیتر فشار، ترانسمیتر سطح، ترانسمیتر دما.
3. کنترلرها (Controllers)
کنترلرها وظیفه دارند خروجی فرآیند را براساس ورودی حسگر تنظیم کرده و عملکرد سیستم را پایدار نگه دارند.
مثال: کنترلر دما، کنترلر PID، PLC.
4. عملگرها (Actuators)
عملگرها سیگنال کنترلی را دریافت کرده و یک عمل فیزیکی مانند باز و بسته کردن شیر یا موتور را اجرا میکنند.
انواع: شیر برقی، موتور ولو، دمپر.
5. نمایشگرها و ثبتکنندهها (Indicators & Recorders)
برای نمایش و ثبت دادهها مانند دما، فشار یا سطح استفاده میشوند.
مثال: رکوردر دیجیتال، ترند نمایشگر صنعتی.
تجهیزات پرتابل تست و کالیبراسیون ابزار دقیق
در کنار تجهیزات ثابت، ابزار دقیق نیاز به تجهیزاتی برای کالیبراسیون و عیبیابی دارد. این ابزارها معمولاً قابل حمل هستند.
|
نام تجهیز |
کاربرد |
|
مولتیمتر دیجیتال |
اندازهگیری ولتاژ، جریان، مقاومت |
|
کالیبراتور حلقه جریان |
تست و شبیهسازی سیگنال 4-20 mA |
|
HART Communicator |
ارتباط با ترانسمیترها و کالیبره کردن آنها |
|
کالیبراتور دما |
شبیهسازی دمای ترموکوپل یا RTD |
|
دیتالاگر |
ثبت اطلاعات برای تحلیل روندها |
|
فشارسنج دستی |
تست ترانسمیتر فشار و ولوها |
لیست تجهیزات ابزار دقیق بر اساس پارامتر
سنجش دما
- ترموکوپل (Thermocouple)
- RTD
- ترانسمیتر دما
- کنترلر دما
سنجش فشار
- ترانسمیتر فشار
- گیج فشار
- سوئیچ فشار
سنجش جریان
- فلومتر مغناطیسی
- فلومتر جرمی
- جریانسنج ورتکس
سنجش سطح
- سنسور سطح اولتراسونیک
- ترانسمیتر سطح
- سوئیچ سطح
سنجش آنالیتها
- PH متر
- گازسنج
- آنالایزر گاز
کاربرد تجهیزات ابزار دقیق در صنایع مختلف
تجهیزات ابزار دقیق در صنایع زیر نقش حیاتی دارند:
- نفت، گاز و پتروشیمی
- نیروگاهها و صنایع انرژی
- صنایع غذایی و داروسازی
- کارخانجات فولاد، سیمان و آب
- آزمایشگاهها و سیستمهای کنترل هوشمند
نتیجهگیری
تجهیزات ابزار دقیق نقش بسیار مهمی در کنترل، بهینهسازی و ایمنی فرآیندهای صنعتی دارند. شناخت کامل این تجهیزات و کاربرد آنها به مهندسان و تکنسینها کمک میکند تا سیستمهای دقیق و پایداری طراحی کنند.